สำหรับบทความนี้แอดมิน easywarehouse จะแนะนำข้อกฏหมายที่ใช้ในการ ออกแบบสำนักงาน เพราะนอกจากจะมีการถามเข้ามาเยอะแล้ว แม้แต่ผู้ออกแบบหรือเจ้าหน้าที่รัฐบางท่านก็ยังไม่ทราบ เนื่องจากกฏหมายมีหลายฉบับและบางฉบับก็มีข้อบังคับใช้เพิ่มเข้ามา หรือบางอย่างก็ลดออกไป ฉนั้นในบทความนี้ แอดจะมาแนะนำตัวที่ใช้บ่อยที่สุด เพื่อให้ง่ายต่อการค้นหา และทำงานในเบื่องต้นกันนะครับ

สำหรับข้อกฏหมายที่ใช้กันบ่อยๆจะแบ่งออกตามหมวดหมู่ดังนี้

1. ระยะร่น
2. จำนวนห้องน้ำ
3. จำนวนที่จอดรถ
4. อื่นๆ เช่น พื้นที่น้ำซึมผ่านได้ FAR และ OSR

1. ข้อกำหนด “ระยะร่น” Setback

สำหรับแนวทางการ ออกแบบสำนักงาน หรืออาคารใดๆก็ตามในทุกๆประเทศจะมีกฏหมายเรื่องระยะร่นระหว่างอาคารอยู่ โดยเบื่องต้นจะเป็นการลดปัญหาความแออัด ปัญหาเพื่อนบ้าน ปัญหาด้านความปลอดภัย และที่สำคัญคือ ในกรณีฉุกเฉิน สามารถให้รถดับเพลิง หรือรถกู้ภัย เข้าถึงพื้นที่ได้โดยง่าย

โดยกฏหมายที่ใช้ในการ ออกแบบสำนักงาน นั้นจะอ้างอิงตามกฏกระทรวงฉบับที่ 55 และ 60 โดยจะขึ้นอยู่กับ ความสูงอาคาร การติดถนนซอยหรือสาธารณะ และช่องเปิดต่างๆ

อ้างอิงจาก: กฎกระทรวง ฉบับที่ 55 และ 60

1.1.) อ้างอิงตามความสูงอาคาร

ความสูงอาคาร	มีช่องเปิด	ระยะร่นจากแนวเขตที่ดิน
≤ 9 เมตร	ไม่มี	≥ 0 เมตร (ชิดแนวเขตได้)
≤ 9 เมตร	มีช่องเปิด	≥ 2.00 เมตร
> 9 เมตร ถึง 23 เมตร	มีช่องเปิด	≥ 3.00 เมตร
> 23 เมตร	มีช่องเปิด	≥ 6.00 เมตร
ระยะร่นด้านหน้า (ถนน)	แล้วแต่ผังเมือง/เทศบัญญัติ	มัก ≥ 3 เมตร หรือ ≥ 6 เมตร ถ้าติดถนนสาธารณะ

1.2.) อ้างอิงตามประเภทถนน (กฏกระทรวงฉบับที่ 55)

ประเภทถนน	ความกว้างถนน	ระยะร่นหน้าที่กำหนด
ซอยแคบ (ต่ำกว่า 6 ม.)	< 6 เมตร	≥ 3.00 เมตร
ถนนทั่วไป	6 – 10 เมตร	≥ 3.00 – 6.00 เมตร
ถนนใหญ่ (เกิน 10 เมตร)	> 10 เมตร	≥ 6.00 เมตร
ถนนตามผังเมืองรวม (ทางหลวง/ถนนสายหลัก)	แล้วแต่ผังเมือง	อาจต้องร่นถึง 10 เมตร หรือมากกว่า

โดยหลักการคิดระยะร่นคือ ต้องดูทั้ง2ตารางมาเทียบ และใช้กฏหมายตัวที่มากที่สุด เพื่อผลประเโยชน์ต่อส่วนรวม เช่นถึงแม้ระยะร่นจากความสูงอาคารน้อยที่สุดคือ 3 เมตร แต่ที่ของเราอยู่ติดถนนใหญ่ เราก็ต้องร่นเป็น 6 เมตร (จากเดิมแค่3 เมตร) หรืออื่นๆที่ “บทความระยะร่น”

2. ข้อกำหนด จำนวนห้องน้ำ

สำหรับข้อกำหนด การออกแบบสำนักงาน ในปัจจุบันจะมีเรื่องจำนวนห้องน้ำเข้ามาเกี่ยวข้องด้วย โดยจะเอาไว้รักษาผลประโยชน์ให้ผู้ใช้งานจริง และป้องกันการเลี่ยงข้อกฏหมาย จำนวนห้องน้ำเลยสัมพันธ์กับจำนวนคนและพื้นในอาคาร

อ้างอิงจาก: กฎกระทรวง ฉบับที่ 55 (พ.ศ. 2543)

2.1.) อ้างอิงตามจำนวนคน (กฏกระทรวงฉบับที่ 55 พ.ศ.2543)

จำนวนคนใช้อาคาร	จำนวนห้องน้ำขั้นต่ำที่ต้องมี
1 – 15 คน	1 ห้องน้ำชาย + 1 ห้องน้ำหญิง
16 – 30 คน	2 ห้องน้ำชาย + 2 ห้องน้ำหญิง
มากกว่า 30 คน	เพิ่มอัตราส่วนตามที่กฎหมายกำหนด (เช่น 1:30)

ต้องมีห้องน้ำแยกเพศ หากมีผู้ใช้อาคารหลายคน และหากเปิดให้คนทั่วไปใช้งาน (เช่น ร้านค้า, คาเฟ่) ต้องมีห้องน้ำสำหรับผู้พิการ ตามกฎกระทรวงอีกด้วย

2.2.) อ้างอิงตามพื้นที่อาคาร (กฏกระทรวงฉบับที่ 55 พ.ศ.2543 ฉบับแนบท้าย)

ชั้น	พื้นที่ใช้สอย	คำนวณสุขา
ชั้น 1	300 ตร.ม.	อย่างน้อย 1 ชุดชาย / 1 ชุดหญิง
ชั้น 2	300 ตร.ม.	เพิ่มอีก 1 ชุดชาย / 1 ชุดหญิง
รวม	600 ตร.ม.	ต้องมีอย่างน้อย 2 ชุดชาย / 2 ชุดหญิง

ต้องมีห้องน้ำแยกเพศ หากมีผู้ใช้อาคารหลายคน และหากเปิดให้คนทั่วไปใช้งาน (เช่น ร้านค้า, คาเฟ่) ต้องมีห้องน้ำสำหรับผู้พิการ ตามกฎกระทรวงอีกด้วย

และในแต่ละชุดของห้องน้ำหญิง และห้องน้ำชายจะประกอบด้วยองค์ประกอบเช่น อ่างล้างมือ โถปัสสะวะ และชักโครก ดังตารางต่อไปนี้

ประเภทห้องน้ำ	ต้องมีอะไรบ้าง
ห้องน้ำชาย	โถส้วม 1 + ที่ล้างมือ 1 (+ โถปัสสาวะ)
ห้องน้ำหญิง	โถส้วม 1 + ที่ล้างมือ 1
ห้องน้ำผู้พิการ	โถส้วม 1 + ที่ล้างมือ 1 + ทางลาด + พื้นที่หมุนรถเข็น
ห้องน้ำรวม	โถส้วม 1 + ที่ล้างมือ 1 + ประตูล็อกได้

สำหรับอาคารประเภทสาธารณะเช่น อาคารโรงงาน ห้าง สนามกีฬา ทุกอย่างที่เข้าข่าย จะต้องมีห้องน้ำคนพิการ และห้องน้ำรวมด้วย

3. ข้อกำหนดเรื่องที่จอดรถ

สำหรับข้อกำหนด การออกแบบสำนักงาน เรื่องที่จอดรถก็เป็นอีกส่วนที่สำคัญมาก สำหรับอาคารประเภทนี้ เนื่องจากปัจจุบันรถยนต์ส่วนบุคคลมีจำนวนมากขึ้น และอาคารประเภทนี้ใช้สำหรับเป็นสำนักงาน จึงมีแนวโน้มว่าจะมีรถเข้าออกเป็นจำนวนมาก กฏหมายเลยบังคับให้มีที่จอดรถ เพื่อลดปัญหา ไม่ให้รถออกไปจอดนอกสถานที่ ทำให้เกิดปัญหาทาางจราจร

พื้นที่	อัตราที่จอดรถขั้นต่ำ
พื้นที่ใช้สอย ≤ 1,000 ตร.ม.	1 คันต่อ 200 ตร.ม.
พื้นที่ใช้สอย > 1,000 ตร.ม.	1 คันต่อ 100 ตร.ม. (เฉพาะส่วนที่เกิน)

ตัวอย่างการคำนวณ

พื้นที่สำนักงานทั้งหมด	คำนวณที่จอดรถตามกฎหมาย	จำนวนที่จอดรถขั้นต่ำ
200 ตร.ม.	1 คันต่อ 200 ตร.ม.	1 คัน
600 ตร.ม.	600 ÷ 200	3 คัน
1,200 ตร.ม.	1,000 ÷ 200 = 5 คัน + (200 ÷ 100 = 2 คัน)	7 คัน
2,000 ตร.ม.	1,000 ÷ 200 = 5 + 1,000 ÷ 100 = 10	15 คัน

ขนาดที่จอดรถ (ขั้นต่ำ)

ตามมาตรฐานในกฎหมาย:

• รถยนต์ทั่วไป: กว้าง ≥ 2.40 ม. × ยาว ≥ 5.00 ม.

• ความกว้างทางวิ่งในลานจอด: ≥ 6.00 ม. (ถ้าสวนทางได้)

• รถจักรยานยนต์: อาจจัดเพิ่มได้ แต่ไม่ใช้แทนที่จอดรถยนต์ตามกฎหมายได้

• พื้นที่ผู้พิการ: หากอาคารเปิดบริการสาธารณะ ต้องมีที่จอดเฉพาะผู้พิการด้วย (ตามกฎหมายอาคารปี 2548)

4. ข้อกำหนดอื่นๆ

สำหรับข้อกำหนดอื่นๆนั้น เช่น osr far และพื้นที่น้ำซึมผ่านได้ จะขึ้นอยู่กับเขตพื้นที่สี ว่าที่ดินของเรา อยู่ในพื้นที่สีอะไร และอยู่เขตอะไร ฉะนั้น ตรงนี้ต้องเข้าสู่กระบวนการออกแบบจากผู้เชี่ยวชาญ อย่าง easy warehouse หรือ บริษัทออกแบบอื่นๆ

กฏหมายที่เกี่ยวข้อง

กฎหมายหลักที่เกี่ยวข้องหลักสำหรับงาน ออกแบบสำนักงาน หรืออาคารพาณิชย์จะมีดังนี้

1. พระราชบัญญัติควบคุมอาคาร พ.ศ. 2522

• เป็นกฎหมายหลักที่ใช้ควบคุมการขออนุญาตปลูกสร้างอาคารทุกประเภท

• ต้องขอ ใบอนุญาตก่อสร้าง (อ.1) จากสำนักงานเขต หรือเทศบาลท้องถิ่นก่อนเริ่มก่อสร้าง

• มีข้อกำหนดเรื่องระยะร่น, ความสูง, พื้นที่เปิดโล่ง ฯลฯ

2. พระราชบัญญัติผังเมือง พ.ศ. 2562

• กำหนดการใช้พื้นที่ตามสีในผังเมืองรวม เช่น สีแดง (พาณิชยกรรม), สีเหลือง (ที่อยู่อาศัย), สีม่วง (อุตสาหกรรม)

• หากพื้นที่ที่ดินของคุณอยู่ในเขตที่ไม่อนุญาตสร้างอาคารพาณิชย์ ก็จะ ไม่สามารถขออนุญาตได้ หรืออาจต้อง ขอยกเว้น/ผ่อนผัน

3. กฎหมายสิ่งแวดล้อม (พ.ร.บ.ส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อม พ.ศ. 2535)

• สำหรับอาคารพาณิชย์ขนาดใหญ่ เช่น ห้างสรรพสินค้า หรืออาคารขนาดเกิน 10,000 ตร.ม. ต้องทำ รายงานการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อม (EIA)

4. กฎกระทรวงฉบับต่างๆ ภายใต้ พ.ร.บ.ควบคุมอาคาร

• เช่น กฎกระทรวงเรื่องการถอยร่นของอาคาร, ช่องเปิด, ความสูง ฯลฯ

• อาคารพาณิชย์อาจต้องเว้นระยะห่างจากเขตถนนหรือเขตที่ดินข้างเคียง

สรุป

จากที่เล่ามาทั้งหมดในข้อความเบื่องต้น จะเห็นได้ว่า ข้อกฏหมายนั้นละเอียด และลึกซึ้งมากๆ คนทั่วไป ที่อยู่วงนอกที่พยายามจะเข้าใจอาจต้องใช้เวลาซักระยะ ในการศึกษาหาข้อมูล

Facebook : EASY WAREHOUSE

source :
กฏกระทรวงฉบับที่ 55 
พระราชบัญญัติควบคุมอาคาร